سیاست خارجی بایدن در جنوب آسیا و جایگاه افغانستان، هند و پاکستان

  • انتشار: ۲۹ دلو ۱۳۹۹
  • سرویس: دیدگاه
  • شناسه مطلب: 106957

دموکرات ها به طور سنتی به حامیان سرسخت دموکراسی، حقوق بشر و آزادی بیان معروفند. در صدر لیست کارهایی که جو بایدن باید در سیاست خارجی خود نسبت به جنوب آسیا انجام دهد، جنگ افغانستان گزینه سختی ست. سوای از اشتباهات دونالد ترامپ، افغانستان امکان دسترسی به یک راه حل سیاسی و کاهش خشونت در آینده را دارد. این برای روابط امریکا و پاکستان چه معنایی خواهد داشت؟ ظاهرا بعید است که این مساله موضوع خاص و محیط معاملاتی روابط دو کشور را به شدت تغییر دهد. با این وجود این مساله می تواند ورودی تازه ای برای پاکستان جهت تقویت روابط اقتصادی و استراتژیک خود با امریکا، باز کند، به ویژه اینکه خروج امریکا از افغانستان آن طور که برنامه ریزی شده می طلبد واشنگتن منافع استراتژیک خود در منطقه جنوب آسیا را باز تعریف نماید.

طی دو دهه این اولین بار است که پاکستان برای دولت جو بایدن یک اولویت در سیاست خارجی به شمار نمی رود. در حالیکه پاکستان از سال ۲۰۰۱ به بعد نقطه تمرکز جنگ علیه تروریزم و دخالت نظامی امریکا در افغانستان بوده است. در حال حاضر اما ضرورت امنیتی در سیاست خارجی امریکا دیده نمی شود. کاهش ردپای نظامی امریکا در منطقه، تفکر استراتژیک واشنگتن را بازسازی می کند. در بحث مبارزه با تروریزم، ایالات متحده امریکا لاجرم تحت تاثیر رقابت قدرت های بزرگ قرار می گیرد که مهمترین آنها چین است و امریکا باید همبستگی خود با این کشور را مدیریت کند.

بایدن نیز همانند ترامپ طرفدار خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است. بایدن در سال ۲۰۱۰ میلادی و زمانی که معاون رئیس جمهور بود با تصمیم اوباما مبنی بر اعزام نیروهای بیشتر به افغانستان مخالفت کرده بود.

بایدن از سویی هم طرفدار پروسه صلح افغانستان است که در زمان ریاست جمهوری ترامپ شروع شد. تنها تفاوت دیدگاه این دو در این است که ترامپ خواهان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به هر قیمتی بود اما بایدن خواستار خروج تدریجی و مسئولانه نیروهای امریکایی از افغانستان می باشد. در صورتیکه طالبان در ماه های آینده خشونت را کاهش ندهند یا از اعلام آتش بس سرباز بزنند، بایدن ممکن است روند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را بیش از پیش کند نماید.

انتظار می رود جو بایدن در مقایسه با ترامپ در تطبیق توافق نامه صلح امریکا با طالبان که در فبروری گذشته امضا شد، سخت گیر تر باشد: توافق نامه ای که براساس آن، طالبان می بایست ارتباط خود با القاعده و دیگر بازیگران که قصد تهدید امریکا را دارند، قطع نماید. موقعیت اما در افغانستان پیچیده، شکننده و نامطمئن خواهد ماند و سخت است که نتیجه نهایی چنین محیط پر هرج و مرج را بتوان پیش بینی کرد.

از سوی دیگر نحوه حل بحران در افغانستان می تواند بر دورنمای تعامل امریکا با پاکستان نیز تاثیر داشته باشد. سال هاست که ایالات متحده امریکا به روابط خود با پاکستان از عینک افغانستان نگاه می کند. خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به این معنی ست که پاکستان می بایست هرچه سریع تر یک شروع تازه در ارتباطات خود با امریکا مشخص سازد. دولت پاکستان می بایست پیروزی بایدن را برای خود یک فرصت تلقی کند و در ازای کمک به امریکا در بازکردن گره های موجود در بحران افغانستان، امتیازات لارم را به دست آورد. با تجربه چندین ده ساله کار در سیاست خارجی امریکا، بایدن در مقایسه با ترامپ با درک بهتری از پاکستان می تواند دوره اش در کاخ سفید را آغاز نماید. به هرحال زمانیکه اسامه بن لادن طی مأموریتی در ابات آباد پاکستان شناسایی و کشته شد، جو بایدن معاون رئیس جمهور اوباما بود.

جو بایدن قهرمان اصلی توسعه همکاری های استراتژیک و اقتصادی امریکا با هند بوده است. وی در نقش «رئیس کمیته روابط خارجی سنا و معاون ریاست جمهوری» نقش کلیدی در تعمیق تعامل استراتژیک، روابط مردم با مردم و همکاری با هند در چالش های جهانی ایفا نمود. در سال ۲۰۰۶ میلادی، بایدن کسی بود که دیدگاهش در مورد روابط امریکا و هند در آینده را اعلام کرد و برای تطبیق آن تلاش نمود. بایدن در سال ۲۰۰۸ نیز طی کار با دموکرات ها و جمهوری خواهان توافق نامه هسته ای مدنی امریکا با هند را تایید کرد.

دولت اوباما و بایدن، هند را یک شریک مهم دفاعی خواند. پیش بینی می شود بایدن این دیدگاه خود که امریکا و هند شرکای طبیعی هستند را عمل کند و اولویت بالایی برای ادامه و تقویت روابط امریکا با هند، قائل شود.

این حقیقت که مادر کاملا هریس، معاون رئیس جمهور جو بایدن، هندی تبار است و وی تماس های خود با خویشاوندانش در هند را ادامه می دهد سبب می شود کاملا احساس گرمی نسبت به هند داشته باشد.

این بدون شک بر توسعه روابط امریکا با هند تاثیر خواهد داشت. برخی از کارشناسان اما معتقند دولت بایدن و هریس در مورد موضوعاتی چون «سکولاریزم و نقض حقوق بشر در جامو و کشمیر و دیگر مناطق هند» فشار بیشتری بر هند وارد خواهند کرد. بایدن در یک سند تبلیغات انتخاباتی خود به نام «دستور کار بایدن برای مسلمانان» به طور گذرا به هر یک از این موضوعات اشاره کرد. نکته دیگری که می تواند بر روابط دیپلماتیک و استراتژیک امریکا و هند در جنوب آسیا تاثیر مهمی داشته باشد، رشد اقتصادی روز افزون چین در جهان می باشد. دیدگاه بایدن نسبت به چین در سال های گذشته سخت تر شده و وی در جنوب آسیا با چالش های کلانی روبرو خواهد شد چه پایان دخالت امریکا در افغانستان یا کنترل تهاجمی روز افزون چین در جنوب آسیا به صورت درست حل شود یا نشود.

الگوی روابط هند و پاکستان در حال تغییر است. کشورهایی چون عربستان سعودی، چین و ایالات متحده امریکا از کانال روابط مربوطه خود تلاش می کنند درگیری هند و پاکستان را حل کنند و در این میان پاکستان در رقابت با هند مجبور است نحوه تعامل خود با شرکای سنتی اش را دوباره ارزیابی کرده اصول سیاست خارجی خود در مورد این کشورها را تغییر دهد.
ایالات متحده امریکا دیگر مثل گذشته تنها روی مبارزه با تروریزم تمرکز نخواهد کرد و توجهی که پس از حمله یازده سپتامبر به پاکستان داشت را دیگر ادامه نخواهد داد. پاکستان برای تعامل با امریکا می بایست دنبال راه های تازه بگردد. با کاهش حضور امریکا در افغانستان، توجه این کشور به پاکستان دیگر تضمین شده نیست و رهبری ملکی و نظامی پاکستان به این نکته واقفند.

این یک واقعیت است که در سیاست خارجی تنها منافع مهم است و دوست و دشمن همیشگی وجود ندارد. روابط امریکا با پاکستان در دولت بایدن با توجه به گرمی گذشته احتمالا با تمرکز روی ارتباطات متقابل و معامله روی موضوعات خاص به پیش خواهد رفت و در این میان دیگر به هند به عنوان یک راهنما توجه صرف نخواهد شد. اگرچه مانند گذشته موضوعات مرتبط با امریکا برای پاکستان حیاتی ست اما گسترش روابط امریکا با پاکستان اگر به معنای تضعیف روابط اسلام آباد با پکن باشد، نیاز به تأمل بیشتر مقامات پاکستانی دارد.

منبع

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟