درخشندگی یک تفکر

شاخص‌های بزرگی بلخی و وِیژگی‌های فکری بلخی، در آن بود که درخشندگی اندیشه و پرتو فکری او، حصارهای قومیت، مذهب و منطقه را درنوردید.

او برای آزادی و رهایی کشور مبارزه می‌کرد و حاضر بود در این راه، جسورانه «جان به‌فنا» دهد. افغانستانی که نه در بند دیکتاتوری حکومتی باشد و نه در حصار تفگرات تنک قومی و مذهبی. او، تباهی افغانستان را هم در استقرار دیکتاتوری حکومتی می‌دید، هم استحکام دیوارهای بلند باورهای قومی و هم در فرهنگ پذیرفته‌شده‌ی دزدسالاری، بی‌قانونی و بداخلاقی.

بنیان فکری که بلخی بنیاد نهاد، پس از او نیمه‌کاره، رها شد، هیچ رهبر فکری و سیاسی و نیز هیچ جریان فکری و سیاسی پیدا نشد تا برای پیگیری و امتداد آن‎ تفکرات ملی، آزادی‌خواهانه و نجات‌بخش، اهتمام ورزد. از آن زمان تا کنون، در حوزه سیاست، اجتماع و فرهنگ، شخص و جریان شاخصی، نتوانسته‌است پای خود را از زنجیر ضخیمِ قومیت، مذهب، و منطقه برهاند.

افغانستان امروز، هرچند مثل زمان بلخی، اسیر پنجه‌های عریان دیکتاتوری حکومتی نیست؛ اما قدرت و حکومت همچنان در دام تفکرات فاشیستی پنهان گرفتار است. تسلط این تفکر، برداشتن کوچک‌ترین قدم را در راه اصلاح، ناممکن ساخته است. قوم‌گرایی گفتمان مسلط جامعه است. دزدسالاری، قانون‌گریزی و بداخلاقی‌ای حاکم در افغانستان، در دنیا بی‌همتاست و نظیر ندارد.

دکتر سید جواد سجادی