حمله به مراکز ولایات؛ نقض توافق‌ دوحه یا آزمایش نقاط ضعف دولت؟!

مراکز ولایات مانند شهر شبرغان مرکز ولایت جوزجان، زرنج مرکز ولایت نیمروز و لشکرگاه مرکز ولایت هلمند، یکی پس از دیگری به تصرف طالبان درآمده و یا مورد تهاجم این گروه شورشی قرار می‌گیرند. زرنج، نخستین شهر و مرکز ولایت بود که پیش از خروج کامل نیروهای آمریکایی توسط طالبان تصرف شد.

سقوط زرنج نقطه‌ی عطف و خاستگاه پیشروی‌های بعدی طالبان در دیگر مراکز ولایات خواهد بود. اکنون طالبان با تصرف زرنج چشم‌انداز سیاسی و نظامی خود را از ولسوالی‌ها به ولایاتِ نزدیک و دوردست تغییر داده و به جای سیطره بر مردم فقیر ولسوالی‌ها تمام نیروی خود را متمرکز بر کنترل منابع قدرت و ثروت در شهرها و ولایات کرده اند. زرنج از سال‌ها بدین‌سو به مثابه‌ی شهری آشفته و برهم‌ریخته شناخته می‌شود که به دلیل ساختار آنارشیستی و هرج‌ومرجِ شدید در آن به مرکزی برای قاچاق انسان، سوخت و مواد مخدر تبدیل شده است. از آنجایی که سیاست و ارتش این شهر مانند اقتصاد آن آنارشیستی است، در برابر یورش طالبان نتوانست مقاومت کند و میدان را به نفعِ طالبان خالی کرد.

طالبان با هدف جلب رضایت و کسب مشروعیت مردمی، پس از تصرف زرنج به آزادسازی زندانیان این شهر پرداختند. درحالی که طالبان حملات خود را برای فشار مضاعف بر دولت افغانستان و بازپس گیری قدرت سیاسی در این کشور افزایش می‌دهند، سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان اما می گوید: «هیچ تصمیم جدیدی از طرف رهبری برای افزایش خشونت یا تصرف مراکز ولایات وجود ندارد. ما هیچ برنامه ای برای دستیابی به قدرت از طریق تسلط نظامی نداریم زیرا این مسئله افغانستان را حل نمی کند. چنین تلاشهایی در گذشته فقط جنگ را طولانی کرده است».

درحالی که حملات گروه شورشی طالبان به مراکز ولایات مانند گذشته و آنگونه که باید با حملات هوایی نیروهای آمریکایی مواجه نشده و نیروی هوایی آمریکا به پشتیبانی نیروهای زمینی ارتش افغانستان نپرداخته است، سفارت امریکا در کابل امروز (یکشنبه، ۱۷ اسد) با انتشار بیانیه‌ای، تصرف مراکز ولایات و حملات طالبان به شهرها را محکوم نموده و می‌گوید که این اقدامات طالبان به منظور تحمیل اجباری حاکمیت شان غیرقابل قبول است و با ادعای این گروه مبنی بر حمایت از راه حل سیاسی و مذاکرات صلح دوحه، مغایرت دارد. بااین وجود، اما برخی از کارشناسان نظامی براین باوراند که حملات اخیر طالبان به مراکز ولایات با هدف آزمایش نقاط ضعف دفاعی دولت افغانستان و ظرفیت ارتش برای پشتیبانی هوایی صورت گرفته است. افزون براین، استراتژی طالبان در حمله به مراکز ولایات، محاصره‌ی این مراکز به شکل کمربندی و تلاش برای مسدود کردن گلوگاه‌ها و شاهراه‌ها به منظور تصرف ولایات است.

دکتر سید یحیی موسوی