جایگاه فلسطین در سیاست خارجی امریکا

کاهش علاقه آمریکا به ایفای نقش یک میانجی معتمد در قضیه فلسطین امکان یک توافق صلح را غیرمحتمل‌تر کرده است.

از مدت‌ها قبل ایالات متحده در غرب آسیا اهداف راهبردی به هم مرتبطی مانند حفظ امنیت منابع انرژی حیاتی، مقابله با نفوذ شوروی و ایران، تضمین بقای اسرائیل و متحدان عربی، مقابله با تروریسم بد، و کاهش جریان پناهندگان را دنبال کرده است.

بنابراین در مسئله فلسطین که محرک عمده‌ای در تحولات منطقه بوده نگاه آمریکا به اهداف راهبردی فوق بوده است. به علاوه نگرانی جامعه یهودی آمریکا و مسیحیان اوانجلیک در این خصوص عامل دیگری بوده است که آن را برای آمریکا با اهمیت می‌ساخته است.

مطابق این اهداف، در سال‌های اخیر علاقه آمریکا به حل مساله فلسطین کاهش یافته است و علت آن حوادث بهار عربی، دیگر منازعات منطقه‌ای مانند جنگ سوریه و یمن، تلاش ایران برای برتری در منطقه و گروه‌های تروریست مانند القاعده و امثالهم بوده است که تهدیداتی فوری‌تر برای منافع امریکا ایجاد کرده است.

به علاوه روابط آمریکا با کشورهای عربی نیز دیگر به نظر نمی‌رسد که وابسته به مسئله فلسطین باشد؛ به همین دلیل اولویت این مساله برای آمریکا کم‌تر شده است.

طبق این تحلیل علاقه آمریکا به کل غرب آسیا نیز در زمانی که دیگر مناطق اولویت یافته‌اند کاهش یافته است. این کاهش علاقه به غرب آسیا در سیاست چرخش به شرق اوباما برجسته شد و دولت ترامپ با تغییرات قابل‌توجه در سیاست‌گذاری آمریکا به دنبال این بوده است که منازعه را به نفع اسرائیل حل کند و یک راه‌حل را بر فلسطینی‌ها تحمیل کند.

بنابراین، با وجود سابقه آمریکا در حمایت از راه‌حل دو دولتی و تغییر رویکرد دولت ترامپ باید گفت: عواملی مانند روند عادی‌سازی روابط می‌تواند اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را در مسیر راه‌حل تک دولتی قرار دهد که بسیاری از متخصصان آن را خطرناک تلقی می‌کنند؛ راه‌حلی که به نظر می رسد در اسرائیل طرفداران بیشتری پیدا کرده است و مطابق یک نظرسنجی بیش تر فلسطینی‌ها از آن حمایت نمی‌کنند.

دکتر عبداللطیف نظری