تکلیف ارتباط طالبان با القاعده هنوز مشخص نشده/ طالبان سیاست مشخصی در قبال زنان ندارد!

در شرایط کنونی که طالبان افغانستان را تصرف کرده اند رفتار گذشته این گروه و حوادث آینده مرتبط با حکمرانی طالبان شهروندان افغانستان را به شدت نگران ساخته است. طالبان دو هفته زودتر از موعد خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان و پایان جنگ بیست ساله در این کشور موفق شدند افغانستان را اشغال کنند. نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان که توسط امریکا و متحدینش آموزش دیده و تجهیز شده بودند در برابر حملات برق آسا و سریع طالبان تاب نیاوردند و شکست خوردند.
مرور آنچه در گذشته اتفاق افتاد و آنچه قرار است در آینده روی دهد از نگرانی های بزرگ مردم افغانستان است.

در افغانستان چه می گذرد؟

طالبان که در دهه ۱۹۹۰ میلادی بر افغانستان حکمرانی می کردند یک بار دیگر افغانستان را به تصرف خود درآورده اند. .
حمله امریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی و همکاری ائتلاف شمال، طالبان را از قدرت خلا نمود اما این گروه هرگز کار را رها نکرد. طالبان این روزها در پایتخت و دیگر ولایات افغانستان مشغول گشت زنی هستند و دولتی که بیست سال تمام با حمایت امریکا بر افغانستان حکومت نمود اکنون ساقط شده است. شهروندان افغانستان با ترسی که از آینده دارند به میدان هوایی کابل که تنها راه باقی مانده برای آنها جهت خروج از افغانستان می باشد هجوم آورده اند.

چرا مردم از کشور می گریزند؟

شهروندان افغانستان نگران هستند که کشور یک بار دیگر در هرج و مرج فرو رود یا طالبان از کسانی که با امریکایی ها و دولت مورد حمایت این کشور کار کرده اند انتقام بگیرد. عده ای دیگر از تطبیق شریعت اسلامی سخت گیرانه طالبان که این گروه در زمان قدرت خود از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در افغانستان اجرا می کرد در هراسند. در آن زمان زنان از رفتن به مدرسه و کار در بیرون از خانه منع شده بودند. زنان هرجا که می خواستند بروند می بایست برقعه بلند که سرتا پای آنها را پوشش می داد می پوشیدند و همراه یک محرم مرد از خانه خارج می شدند. این گروه موسیقی را ممنوع کرده بودند، دست دزدان را قطع می کردند و زناکاران را سنگ سار می نمودند.
طالبان اما اکنون تلاش می کنند خود را نیروی معتدل تری نسبت به گذشته نشان دهند و به مردم اطمینان بقبولانند که از کسی انتقام نمی گیرند. مردم افغانستان اما به سختی می توانند این وعده های طالبان را باور کنند.

در میدان هوایی کابل چه اتفاقی افتاد؟

هزاران شروند افغانستان به میدان هوایی کابل هجوم آوردند تا از کشور بگریزند زیرا از قوانین طالبانی ترسیده بودند. برخی از آنها به شدت بیچاره شده بودند و خود را به بدنه هواپیمای نظامی چسپانده بودند و تعدادی چرخ های هواپیما را محکم گرفته بودند. با بلند شدن هواپیما آنها سقوط کردند و جان های خود را از دست دادند. نیروهای امریکایی برای متفرق کردن مردم از هلی کوپترهای نظامی که در ارتفاع کم پرواز می کرد استفاده نمودند و شلیک های هوایی انجام دادند. به گفته مقامات امریکایی در این تشنج و نابسامانی هفت نفر کشته شدند.

چرا طالبان موفق به تصرف کامل افغانستان شدند؟

دلیل اصلی اش شاید خروج نیروهای امریکایی از افغانستان باشد. امریکا قرار است تا آخر ماه جاری میلادی به طور کامل افغانستان را ترک نماید. امریکا سال هاست که برای خروج از طولانی ترین جنگ خود در افغانستان تلاش می کند. امریکا در سال ۲۰۰۱ میلادی و برای انتقام از القاعده که مسئول حمله تروریستی یازده سپتامبر تلقی می شد به افغانستان حمله کردند و طالبان که به القاعده پناه داده بود را نابود کردند. امریکا اما در امر ملت سازی در کشوری که به واسطه جنگ های متعدد پارچه پارچه شده بود کار بسیار سختی در پیش روی داشت. همزمان با حمله امریکا به عراق طالبان شروع به عضو گیری و سازماندهی مجدد کردند و طی چند سال مناطق دورافتاده زیادی در افغانستان را تصرف نمودند. سال گذشته رئیس جمهور دونالد ترامپ اعلام کرد نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج می سازد. امریکا در زمان ترامپ یک توافق نامه صلح با طالبان امضا نمود. براساس این توافق امریکا برای حمله نظامی علیه طالبان با محدودیت هایی روبرو می شد. رئیس جمهور بایدن در ادامه اعلام کرد آخرین سربازان امریکایی در پایان ماه آگوست افغانستان را ترک می کنند. هرچه زمان خروج کامل امریکا نزدیک تر می شد طالبان نیز به حملات خود شدت می بخشیدند و شهرها را یکی پس از دیگری تصرف می کردند.

چرا نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان شکست خورد؟

جواب کوتاه «فساد» است. امریکا و ناتو طی بیش از دو دهه میلیاردها دلار برای آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان هزینه کرد اما دولت مورد حمایت غرب در کابل در فساد غرق بود.

سربازان در میادین جنگ از کمبود مهمات، غذا و تجهیزات رنج می بردند در حالیکه فرماندهان برای جلب توجه و رضایت کمک کننده های خارجی اغراق می نمودند و در مورد تعداد نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان بزرگ نمایی می کردند. با اعلام خروج امریکا از افغانستان روحیه سربازان افغان به شدت افت کرد. با پیشروی طالبان واحد های نظامی ارتش افغانستان تنها پس از یک نبرد کوچک محاصره شدند و کابل و برخی از ولایات اطراف کابل بدون جنگ محاصره و در نهایت سقوط کردند.

برای رئیس جمهور افغانستان چه اتفاقی افتاد؟

او گریخت. رئیس جمهور همزمان با پیشروی طالبان اظهارات زیادی برای مردم افغانستان نداشت و در نهایت روز یک شنبه زمانیکه طالبان به کابل رسیدند، غنی از افغانستان گریخت. غنی پس از فرار اظهار داشت برای جلوگیری از خونریزی بیشتر از افغانستان خارج شده است. مشخص نیست غنی به کدام کشور رفته است.

بایدن چه گفته است؟

جو بایدن اوضاع در افغانستان را ناگوار خواند اما همچنان از تصمیم خود برای خروج از افغانستان دفاع کرد و اتهامات در خلق این وضعیت در افغانستان را نپذیرفت. بایدن اگرچه سقوط دولت کابل را سریع تر از آنچه انتظار می رفت دانست اما گفت همچنان از تصمیم خود برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان دفاع می کند.

چرا سقوط افغانستان به سایگون تشبیه می شود؟

سقوط سایگون به دست نیروهای ویتنام شمالی در سال ۱۹۷۵ پایان جنگ ویتنام را رقم زد. سایگون سمبل شکست قلمداد شد پس از اینکه هزاران امریکایی و همکاران ویتنامی شان با هلی کوپتر مجبور شدند از این کشور خارج شوند. آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه امریکا مقایسه افغانستان با سایگون را نمی پذیرد و می گوید افغانستان یقینا سایگون نیست.

در آینده چه اتفاقی می افتد؟

مشخص نیست. طالبان اعلام کرده اند می خواهند با مشارکت دیگر احزاب و طرف ها یک دولت اسلامی همه شمول تاسیس کنند. طالبان مذاکره با سیاسیون سرشناس به شمول رهبران حاضر در دولت پیشین افغانستان را آغاز کرده اند. طالبان اما گفته اند قوانین اسلامی را تطبیق می کنند اما همزنان زنان را تشویق کرده اند به دولت بپیوندند. این گروه مدعی ست پس از چندین دهه جنگ محیط امن و آرام برای زندگی برای افغان ها فراهم می کنند.
اما بسیاری از افغان ها به طالبان اعتماد ندارند و می ترسند که قوانین طالبان خشونت بار و خشن باشد. یکی از نشانه هایی که نگرانی مردم را نشان می دهد این است که طالبان می خواهند نام افغانستان را به امارت اسلامی افغانستان تغییر دهند، نامی که این گروه در زمان قدرت خود در گذشته انتخاب کرده بودند.

کنترل دوباره افغانستان برای زنان افغان چه معنایی دارد؟

برای بسیاری از زنان افغان بازگشت طالبان به معنای نابودی دستاوردها و نادیده گرفتن حقوق آنان می باشد. زنان افغان طی سال های گذشته و پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ دستاوردهای خوبی داشته اند. زنان نگرانند یک بار دیگر توسط طالبان در خانه هایشان حبس شوند. طالبان اگرچه مدعی شده اند مانع تحصیل و کار زنان نمی شوند اما چون سیاست روشنی در قبال حقوق زنان ندارند نمی توان این وعده آنها را باور کرد. تحت حکومت طالبان افغانستان به ویژه در مناطق خارج از پایتخت همچنان یک محیط محافظه کار باقی خواهد ماند و وضعیت زنان ناگوارتر خواهد شد.

آیا طالبان یک بار دیگر به القاعده پناه می دهد؟

این حدسی ست که همگان دارند و مقامات نظامی امریکا نیز نگران این مساله می باشند. در توافق نامه صلح امریکا با طالبان این گروه متعهد شد با تروریزم مبارزه کند و اجازه ندهد افغانستان یک بار دیگر به پایگاهی برای تروریستان برای تهدید و حمله علیه دیگر کشورها تبدیل شود. امریکا برای وادار کردن طالبان به عمل به این تعهدشان اما هیچ اهرم فشاری ندارد.

پیشرفت های تکنولوژیکی در بیست سال گذشته به امریکا این اجازه را می داد تا بتواند تروریستان مشکوک را در کشورهایی مثل یمن و سومالی هدف قرار دهد کشورهایی که امریکا در آن نیروی نظامی ثابت ندارد. طالبان بابت نقش شان در حملات تروریستی یازده سپتامبر بهای سنگینی پرداختند و احتمال دارد از تکرار آن خودداری کنند و قوانین خود را اصلاح نمایند.
اوایل سال جاری میلادی، رهبران ارشد پنتاگون گفتند گروه تروریستی القاعده ممکن است دوباره در افغانستان احیا شود. این مقامات نگران هستند القاعده بسیار سریع تر از حد انتظار در افغانستان احیا گردد.

از سویی هم افغانستان خانه گروه تروریستی داعش شده است، گروهی که حملات مرگباری را علیه اقلیت مذهبی شیعه انجام داده است. اگرچه طالبان انجام اینگونه حملات را رد کرده است و برای تصاحب مناطق با داعش در نبرد بوده است اما باید منتظر بود و دید حکومت طالبان می توانند داعش را شکست دهد یا اصلا طالبان نیت مبارزه با داعش را دارد.

منبع