ایران و شرایط ژئوپلیتیک جدید

اینکه امریکا تصمیم به خروج از افغانستان را عملی کرده، خلأ قدرتی را ایجاد می‌کند که تأثیرات منطقه‌ای برجای خواهد گذاشت.
برای ایران از یک سو خط مشی خروج نیرو‌های مداخله‌گر از افغانستان عملی می‌شود و از سوی دیگر به سبب اشتراکات بالای فرهنگی- اجتماعی، قدرت مانور و نفوذ مطلوبی ایجاد خواهد شد. اما روی دیگر سکه نیز متصور است؛ یعنی افزایش تنش داخلی و فراگیر شدن هرج و مرج در افغانستان. چنین سناریویی می‌تواند منجر به سیل پناهجویان به ایران شود و فرای آن احتمال قدرت‌گیری داعش در افغانستان بسیار بالا خواهد بود که سعی خود را برای ایجاد ناامنی در ایران انجام خواهند داد. برای جلوگیری از این وضعیت دستگاه دیپلماسی ایران تلاش کرده طی گفتگو‌های متعدد با طالبان، فرآیند مذاکرات بین‌الافغانی را تسریع بخشد. همچنین به نظر می رسد ایران در اینده، ایجاد محور ایران، روسیه و هند جهت مقابله با هرج و مرج در افغانستان را در دستور کار قرار دهد و در نهایت حمایت از گروه های خاص را جهت مقابله با تروریسم و ناامنی برآمده از قدرت‌گیری داعش برنامه‌ریزی کند.

در مجموع، خروج ایالات متحده از افغانستان، منطقه را با شرایط ژئوپلتیکی جدیدی روبه‌رو ساخته است که در عین خلق فرصت‌ها، اما تهدیدات بالقوه‌ای نیز به همراه خواهد داشت.

دکتر عبداللطیف نظری