گزارش 8 صبح از فساد گسترده مالی در بامیان

هشت صبح نوشت:

سندها نشان می‌دهد که صدها هزار دالر پول تقویت زراعت ولایت بامیان توسط مسوولان ریاست زراعت و مسوولان موسسه بین‌المللی پرایم حیف‌ومیل شده است.
پروژه تقویت زراعت ولایت بامیان «ASP» به تاریخ یازده دسامبر۲۰۱۱ میان دولت زیلاند جدید و موسسه بین‌المللی پرایم قرارداد شده است.

براساس قرارداد تا سال ۲۰۱۷ موسسه پرایم متعهد شده که حدود یازده میلیون دالر امریکایی را در جهت تقویت زراعت در ولسوالی‌های ورس، پنجاب، یکاولنگ، مرکز بامیان و دانشکده زراعت دانشگاه این ولایت مصرف کند، اما موسسه پرایم طی چهار سال گذشته، هیچ‌گاهی حاضر به حسابدهی و ارایه گزارش به اداره‌های محلی بامیان نشده است.

در یک گزارش مقام ولایت بامیان به مردم این ولایت که به تاریخ ۱۳ قوس سال ۱۳۹۳ ارایه شده، آمده است: «از سال ۲۰۱۱-۲۰۱۴، ۸٫۵ میلیون دالر امریکایی در راستای تقویت زراعت ولایت بامیان توسط موسسه پرایم به مصرف رسیده است.»

براساس این گزارش، از مجموع ۸٫۵ میلیون دالر، حدود ۱٫۳میلیون دالر امریکایی جهت احیای علفچرها، ۱٫۹‌میلیون دالر برای میکانیزه ساختن زراعت، حدود ۳٫۳ میلیون دالر در راستای ظرفیت‌سازی کوپراتیف‌ها، حدود ۵۵۳ هزار دالر در بخش تجارت‌های کوچک و مبلغ ۱٫۳ میلیون دالر امریکایی دیگر در راستای ظرفیت‌سازی ریاست زراعت و دانشگاه بامیان مصرف شده است.

حیف‌ومیل صدها هزار دالر

اما یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که صدها هزار دالر پول کمک شده توسط موسسه پرایم و شماری از مسوولان ریاست زراعت بامیان حیف‌ومیل شده است.

سندها نشان می‌دهد که موسسه پرایم در نظرداشت تا از میان ۸٫۵ میلیون دالر امریکایی بیش از ۱٫۳میلیون دالر آن را در بخش ظرفیت‌سازی ریاست زراعت بامیان و دانشگاه این ولایت به مصرف برساند.

اما مسوولان دانشگاه بامیان می‌گویند که کمک تخصیص شده برای این دانشگاه به صورت درست مصرف نشده است.

علی‌یاور سیرت، رییس دانشگاه بامیان به ۸صبح گفت: «یک مرکز میکانیزه، یک لابراتوار خاک‌شناسی، یک مقدار وسایل برای مرکز میکانیزه، یک مقدار وسایل ترمیم تراکتور، یک موتر هایلکس کهنه و بیست هزار دالر جهت تحقیق به استادان از جمله کمک‌های موسسه پرایم به دانشگاه بامیان بوده است. تاکنون کمک‌های خاص دیگر صورت نگرفته است.»

آقای سیرت افزود: «همه وسایلی را که موسسه پرایم در اختیار دانشگاه قرارداده است بدون حضور داشت هیات دانشگاه توسط خود آن موسسه خریداری شده که قیمت آن وسایل کم‌تر از ۵۰۰ هزار دالر امریکایی می‌شود.»

مدیریت موسسه توسط یک خانواده

در حال حاضر موسسه پرایم توسط سید داوود موسوی، مدیر مالی و اداری موسسه، برادر، پسر کاکا، باجه‌ها و برخی از اعضای خانواده آقای موسوی مدیریت می‌شود.

در همین حال، اسنادی که در اختیار ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که ریاست زراعت ولایت بامیان با موسسه پرایم در زمینه تطبیق بعضی از پروژه‌های تقویت زراعت و پروژه علفچرها یک قرار داد یک میلیون دالری نیز امضا کرده است.

در این قرارداد که به تاریخ ۲۳ ماه جون ۲۰۱۲ صورت گرفته امضاهای الن پرسن، مدیر اجرایی موسسه پرایم و محمد‌طاهر عطایی، رییس زراعت و انور مدیر محاسبه این ریاست وجود دارد.

مطابق قانون تدارکات هیچ ریاستی در یک ولایت نمی‌تواند قرارداد یک میلیون دالری را با یک موسسه خارجی امضا کند. این‌گونه قراردادها از صلاحیت‌های وزیران است.
براساس گزارش موسسه پرایم که به جواب مکتوب شماره ۳۶۴/۱۶۸، تاریخ ۲۹/۵/۱۳۹۲ ریاست زراعت نوشته شده، این موسسه در سال ۲۰۱۲ حدود ۴۷۸ هزار دالر امریکایی را به شکل مستقیم به ریاست زراعت بامیان پرداخته است و تعهد کرده که در سال ۲۰۱۳ نیز حدود ۲۰۰هزار دالر دیگر نقدا پرداخت می‌کند.

خبرنگار روزنامه ۸صبح تلاش کرد تا در مورد امضای قرارداد یک میلیون دالری و چگونکی مصرف آن با محمد طاهر عطایی مصاحبه کند؛ اما آقای عطایی به مصاحبه حاضر نشد.

اما عبداللطیف روشن، مشاور ریاست زراعت بامیان می‌گوید که این ریاست با موسسه پرایم در قسمت تطبیق برنامه‌های تقویت زراعت یک سلسله همکاری‌های تخنیکی داشته و مسوولان این ریاست کدام قراردادی را که به شکل مستقیم از آن موسسه پول دریافت شده باشد، امضا نکرده‌اند.

هم‌چنین، قربانعلی حقجو مدیر کوپراتیف‌های ریاست زراعت بامیان در این مورد گفت: «من از قرارداد پروژه یک میلیون دالری خبر ندارم. این قرارداد شاید توسط دیگران امضا شده باشد.»

یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که ده‌ها هزار دالر از پروژه علفچر حیف‌ومیل گردیده و این پروژه به اثر فساد مالی، نتیجه نداده است.

چند نمونه از مصارف ریاست زراعت بامیان

سندهایی که در اختیار ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که ریاست زراعت بامیان در سال ۲۰۱۲، در بخش‌های علفچرها، آموزش و تقویت کوپراتیف‌ها مقداری از کمک‌های موسسه پرایم را مصرف کرده است.

در یک گزارش این ریاست آمده است: «حدود ۲۸۷ هزار دالر در پروژه علفچرها، حدود ۳۱۲هزار دالر جهت آموزش رانندگی تراکتور، حدود ۹۰ هزار دالر جهت آموزش مدیریت مالی کوپراتیف‌ها و ۱۴۴ هزار دالر دیگر در بخش خدمات صحی حیوانی مصرف شده است.»

از سویی هم، ریاست زراعت بامیان در سال ۲۰۱۳ حدود ۶۱ هزار دالر را در بخش پروژه علفچرها، ۱۲۳ هزار را در بخش خدمات صحی و ۱۵هزار دالر دیگر را در بخش نمایش مزرعه مصرف کرده است. مجموع مصارف ریاست زراعت بامیان، در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ حدود ۶۷۸ هزار دالر می‌شود.
اما از مصارف سال ۲۰۱۴ کدام معلومات ارایه نشده که یک میلیون دالر، چگونه و در کدام راستا مصرف شده است.

نمونه برخی از برگه‌های پرداخت‌

با این حال، شماری از برگه‌های پرداخت پول ریاست زراعت به ۸صبح رسیده که نشان می‌دهد این ریاست مقدار مصرف خود را بدون ارایه جزییات به موسسه پرایم گزارش کرده است.

در برخی از برگه‌ها آمده است: «مبلغ ۶۹۰۰ دالر اضافه کاری برای ۹ کارمند دایمی ریاست زراعت در ماه اگست و سپتامبر، مبلغ ۳۴۰۰ دالر اضافه کاری برای ۲۰ کارمند موقتی در ماه اگست و سپتامبر، ۱۰هزار دالر قیمت تخم رشقه کوهی، مبلغ ۲۸۵ هزار افغانی کرایه یک موتر جهت حمل‌ونقل کارمندان برای کارهای ضروری روزانه، مبلغ ۳۱۸ هزار افغانی جهت کرایه چهار موتر تونس برای انتقال کارمندان جهت کشت رشقه، حدود ۳۴۰ هزار افغانی کرایه موتر جهت انتقال مربی‌های کشت رشقه، مبلغ ۶۵۳ هزار افغانی فوتوکاپی، خریداری قرطاسیه و مواد درسی برای دهقانان و حدود ۲۰۲ هزار در بخش خرید چوب سوخت مصرف شده است.»

در تمام برگه‌ها، امضاهای محمد طاهر عطایی رییس زراعت، قربان‌علی حقجو مدیر کوپراتیف‌ و عبدالواحد مدیر میکانیزه این ریاست دیده می‌شود.

از سوی دیگر، محمد موسی، مدیر مالی و اداری ریاست زراعت بامیان می‌گوید که حدود ۲۰۲هزار افغانی چوب سوخت دفاتر کوپراتیف‌های زراعتی از بودجه موسسه پرایم پرداخت نشده؛ بل از بودجه عادی وزارت زراعت تادیه شده است.

رشقه‌کاری خیالی سه هزار جریب زمین

موسسه پرایم و ریاست زراعت بامیان مدعی‌اند که حدود سه هزار جریب زمین را در ولسوالی‌های یکاولنگ، ورس، پنجاب و مرکز بامیان رشقه زرع کرده‌اند. در گزارش‌های این دو اداره آمده است که آنان برای یک هزار دهقان زمینه‌های آموزش فنی را مساعد ساخته‌اند. اما آصف مبلغ، معاون والی بامیان و شماری از مسوولان ریاست زراعت این ولایت می‌گویند که آنان از فراهم ساختن زمینه آموزش برای یک هزار دهقان، زرع کردن سه هزار جریب زمین، خریداری اجناس، ظرفیت‌سازی کارمندان این ریاست و کرایه ترانسپوت آگاهی ندارند.

در همین حال، مسوولان محلی در ولسوالی‌های ورس، یکاولنگ و پنجاب نیز می‌گویند که پروژه علفچرها در این ولسوالی‌ها تطبیق نشده است.

زمان بهلول، ولسوال ورس می‌گوید که تطبیق پروژه علفچرها در این ولسوالی بیشتر به فکاهی می‌ماند. آقای بهلول به ۸صبح گفت: «در ولسوالی ورس ساحه‌ای را ما سراغ نداریم که تبدیل به علفچر شده و رشقه کوهی کشت شده باشد. بازهم احیانا اگر در کدام جای رشقه زرع شده باشد حتما نتیجه نداده است که معلوم نمی‌شود.»

عبدالاحمد مبارز، ولسوال یکا‌ولنگ نیز در مورد به ۸صبح گفت: «ما این پروژه‌ها را ارزیابی کرده‌ایم، اما در بخش زراعت شعارها زیاد است و کار کم. ما کدام ساحه‌ای را ندیده‌ایم که تبدیل به علفچرشده باشد، اگر شما سراغ دارید بیایید به ما هم نشان دهید.»

ناکام بودن پروژه تقویت زراعت

از سویی هم، اسماعیل پناهی، ولسوال پنجاب طی مکتوب شماره ۱۷/۶ تاریخ ۲۶-۱-۱۳۹۳ به مقام ولایت بامیان نوشته است: «در چند سال گذشته موسسه پرایم در بخش زراعت این ولسوالی فعالیت داشته، اما شک و تردیدی در قسمت کارکردهای آن وجود دارد. در بعضی ساحات رشقه کوهی کشت شده، اما نتیجه نداده و ناکام بوده است.»

یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد آنچه را که ریاست زراعت بامیان از کشت و زرع رشقه کوهی در عقب ساختمان محبس، دره خشکک و سیدآباد در مرکز این ولایت گزارش داده است، هیچ آثاری از آن وجود ندارد.

حبیبه سرابی، والی پیشین بامیان به تاریخ ۳۰-۴-۱۳۹۲، به مسوولان مربوطه دستور داده که قراردادپروژه علفچرها بررسی جدی شود.

در مکتوب شماره ۳۳۰۹، تاریخ ۳-۸-۱۳۹۲، معاونت ولایت بامیان عنوانی ریاست زراعت این ولایت آمده است: «مطابق فیصله جلسه انکشافی تاریخ ۲۵-۵-۱۳۹۲، نگاشته می‌شود که ریاست زراعت تمام اسناد مصارف پروژه علفچرها را جهت وضاحت موضوع در اختیار کمیته انکشافی قرار دهد.»

اما تاکنون ریاست زراعت بامیان اسناد مصارف پروژه علفچرها را در اختیار کمیته انکشافی، سکتورهای خصوصی و ریاست اقتصاد این ولایت قرار نداده است.

متهم شدن مسوولان ریاست زراعت به فساد مالی

در عین حال، سندها نشان می‌دهد که ریاست تفتیش وزارت زراعت و مالداری شماری از مسوولان ریاست زراعت بامیان را به فساد مالی و اداری متهم کرده است.
در مکتوب شماره ۱۵۱/۱۰۴، تاریخ ۲۴-۲-۱۳۹۳، ریاست تفتیش داخلی وزارت زراعت عنوانی ریاست زراعت بامیان این وزارت، محمد طاهر عطایی رییس زراعت، قربان‌علی

حقجو، مدیرکوپراتیف‌ها، عبداللطیف روشن مشاور، داکتر حیدر آمرصحت حیوانی و محمد انور مدیر مجاسبه نقدی ریاست زراعت به فساد مالی متهم شده‌اند.
هم‌چنین، براساس مکتوب شماره ۱۱۱/۲۰۴ تاریخ ۳۱-۳-۱۳۹۳ و مکتوب شماره ۲۸۴/۱۲۱، تاریخ ۷-۳-۱۳۹۳ ریاست تفتیش وزارت، آقایان عطایی، حقجو، روشن، محمدانور و داکتر حیدر از مسوولان ریاست زراعت بامیان به فساد مالی و اداری متهم شده‌اند.

با این همه، ریاست منابع بشری وزارت زراعت به محمدآصف رحیمی، وزیر پیشین زراعت نوشته است: «برخی از کارمندان ریاست زراعت بامیان بر علیه محمد‌طاهر عطایی، رییس زراعت این ولایت شکایت کرده و او را به فساد مالی متهم کرده‌اند.»

اما محمد‌آصف رحیمی، به تاریخ ۲۰-۱-۱۳۹۳ در پاسخ مکتوب ریاست منابع بشری نوشته است: «ریاست محترم تفتیش داخلی! درموجودیت نمایندگان ریاست‌های اداری، مالی و تدارکات جریان را برسی کرده و گزارش دهید.»

رد فساد مالی

با آن‌که محمد‌طاهر عطایی، رییس زراعت بامیان حاضر به مصاحبه نشد؛ اما شماری از مسوولان این ریاست دست داشتن به فساد مالی را رد می‌کنند.
عبداللطیف روشن، مشاور ریاست زراعت با رد این ادعاها به ۸صبح گفت: «من هیچ برگه‌ی پروژه‌ی تقویت زراعت بامیان را امضا نکرده‌ام، پیش از این نیز یک‌بار به اثر شکایت‌های شماری از کارمندان این ریاست، تفتیش داخلی وزارت زراعت در کابل از ما تحقیق کرده است.»

قربان‌علی حقجو، مدیر کوپراتیف‌های ریاست زراعت بامیان نیز می‌گوید که او قناعت مسوولان ریاست تفتیش وزارت زراعت را گرفته است: «همین‌که من به مسوولان ریاست تفتیش گفتم از پروژه علفچرها چیزی نمی‌دانم و کدام پولی را نیز دریافت نکرده‌ام، قناعت آنان حاصل شد.»

داکتر حیدر رسا، آمر مالداری ریاست زراعت ولایت بامیان می‌گوید که او و همکارانش در این آمریت تنها در بخش‌های تخنیکی و مشوره‌دهی با موسسه پرایم همکاری داشته و پول نقد از سوی موسسه دریافت نکرده‌اند.

شماری از مسوولان دیگر ریاست زراعت می‌گویند که محمد‌طاهر عطایی رییس این اداره در قراردادها و مصرف کمک‌های موسسه پرایم نقش داشته و آنان در مورد مصرف کمک‌ها صلاحیت ندارند.

با آن‌که مصرف ۸٫۵ میلیون دالر پروژه تقویت زراعت اول توسط موسسه پرایم شفاف نبوده، اما این موسسه کار پروژه تقویت زراعت دوم را که در سال ۲۰۱۷ تکمیل می‌شود، آغاز کرده است.

بودجه بخش دوم پروژه تقویت زراعت بامیان، مبلغ ۲٫۴ میلیون دالر امریکایی است که از سوی کشور زیلاند جدید پرداخت شده است.

قرار است از این جمله، مبلغ ۳۰۷ هزار دالر آن در بخش‌های ذخیره‌خانه کچالو، حدود ۴۲۸ هزار دالر آن در بخش زنبورداری، مبلغ ۱٫۲ میلیون دالر آن جهت فعالیت‌های ترویجی و احیای علفچرها و حدود ۴۰۳ هزار دالر آن در استای ظرفیت‌سازی ریاست زراعت به مصرف برسد.