نمایش تکراری «مذاکرات 4 جانبه صلح»

پیام آفتاب نوشت:

سومین دور مذاکرات چهار جانبه صلح دولت وحدت ملی با طالبان در پاکستان برگزار شد

کوچه بن‌بست!

دومین دور مذاکرات چهار جانبه صلح دولت وحدت ملی و طالبان درست یک هفته بعد از دور اول که در پاکستان برگزار شده بود، در تاریخ هیجده جنوری سال جاری میلادی در کابل برگزار شد؛ در دومین دور مذاکرات چهار جانبه صلح در کابل از تمام گروه‌های طالبان خواسته شد به ندای دولت افغانستان برای صلح و پایان دادن به جنگ و خشونت علیه مردم افغانستان لبیک گویند.

در دور گذشته هیچ نماینده‌ای طالبان در گفتگوهای حضور نداشت و محتوای مذاکرات حول سه محور تعیین نقشه راه، دعوت از تمامی گروه‌های مخالف برای حاضر شدن پای میز مذاکره و تطبیق نقشه صلح می‌چرخید: منظور از «نقشه راه» شناسایی شاخه‌های مختلف طالبان برای مذاکره، برنامه زمانی و بررسی مشوق‌های لازم برای طالبان می‌باشد.

این در حالی است که نتایج به دست آمده در سومین دور گفتگوهای چهار جانبه صلح که امروز ۶ فبروری در اسلام‌آباد برگزار شد هنوز به بیرون درز نکرده است اما برخی رسانه‌ها گفته‌اند سرتاج عزیز، مشاور امنیت ملی پاکستان، در سومین دور مذکرات صلح تأکید کرده است که بدون مذاکره مستقیم آمریکا با طالبان، صلح در افغانستان تأمین نخواهد شد.

نمایندگان افغانستان، پاکستان، آمریکا وچین در پایان سومین نشست گروه هماهنگی چهار جانبه، در مورد «نقشه راه صلح افغانستان» نیز به توافق رسیدند و اعلام کردند توقع می‌رود تا سه هفته دیگر تاریخ گفتگوهای مستقیم صلح تعیین شود.

وزارت امور خارجه افغانستان گفته است نمایندگان کشورهای شرکت کننده در نشست اسلام‌آباد اعلامیه مشترکی صادر کردند.

این جلسه با میزبانی اعزاز احمد چودری، معاون وزارت امورخارجه پاکستان، و حضور حکمت خلیل کرزی، معین سیاسی وزارت امورخارجه افغانستان، ریچارد جی اولسن، نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان و پاکستان، و دینگ شی جون، فرستاده ویژه چین برای افغانستان برگزار شد.

وزارت خارجه می‌افزاید در ادامه دو نشست قبلی اعضای شرکت کننده در سومین نشت گفتگوهای چهار جانبه صلح راه‌های برگزاری هرچه زودتر گفتگوهای مستقیم صلح میان حکومت افغانستان و گروه‌های طالبان بررسی شد. گروه هماهنگی چهارجانبه روی نقشه راه که مراحل و گام‌های این روند را مشخص می‌سازد به توافق رسید.

گروه هماهنگی چهارجانبه تأکید کرد که گفتگوهای صلح به عنوان یک فیصله سیاسی باید به جنگ و خشونت در افغانستان پایان دهد.

گروه هماهنگی چهارجانبه توافق اعلام کرد انتظار می‌رود تا پایان ماه فبریوری سال جاری تاریخ گفتگوهای مستقیم دولت وحدت ملی با طالبان را مشخص کند. گروه چهارجانبه همچنین از تمام گروه‌های طالبان خواست به گفتگوهای صلح بپیوندند.

گروه هماهنگی چهارجانبه توافق کرد به نشست‌های منظم خود برای هموار ساختن روند گفتگوهای صلح در افغانستان ادامه دهد.

نمایندگان کشورهای شرکت کننده همچنان به توافق رسیدند تا دور چهارم گفتگوهای چهار جانبه صلح را در تاریخ ۲۳ فبروری برابر با ۴ حوت سال جاری در کابل برگزار کند.

با این حال باید گفت که به نظر می‌رسد مذاکرات چهار جانبه صلح حتی بعد از اتمام چهار دوره تعیین شده همانند دوره‌های گذشته که بدون حضور آمریکا و چین برگزار شد نتیجه ملموسی در پی نداشته باشد: حضور چین و آمریکا نیز بیشتر پیاز داغ مسئله را زیاد کرد تا اینکه مزه تلخ فضای مملو از بی‌اعتمادی میان کابل و اسلام‌آباد را به کام دو کشور شیرین کند؛ مذاکرات چهار جانبه صلح فاقد شفافیت لازم برای نحوه شکل دهی پروسه صلح می‌باشد و روی تعیین نوع محرک‌هایی که طالبان را برای کنار گذاشتن خشونت و جنگ و مشارکت در مذاکرات صلح و سهم گرفتن در رقابت‌های سیاسی مجاب می‌سازد، اتفاق نظر وجود ندارد و مشخص نیست کدام شاخه از طالبان قرار است در مذاکرات صلح حضور داشته باشند: طالبان مخالف با محمد اختر منصور و وابسته به ملا آخوند قبلاً شرکت در مذاکرات صلح را رد و خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را به عنوان پیش شرط حضور در گفتگوهای صلح مطرح نموده است و دسته‌هایی دیگر از طالبان به گروه تروریستی داعش پیوسته‌اند.

تفاوت بین پاکستان و افغانستان

در ارتباط با نقشه راه در گفتگوهای صلح تفاوت اساسی بین کابل و اسلام‌آباد وجود دارد: دولت افغانستان معتقد است که پاکستان باید طالبان را وادار به شرکت در مذاکرات صلح کند در حالیکه پاکستان می‌گوید در حد توان خود می‌تواند نقش تسهیل کننده را بازی کرده و نمی‌تواند طالبان را مجبور به شرکت در مذاکرات صلح کند؛ پاکستان بر این باور است که یافتن زمینه‌های مشترک با طالبان و دادن امتیازات سیاسی لازم به این گروه به عنون محرک وظیفه دولت افغانستان می‌باشد.

هر دو کشور در نحوه برخورد با طالبانی که علاقه‌ای به شرکت در مذاکرات صلح ندارند نیز دچار اختلاف اند؛ افغانستان امید دارد در بازه زمانی دوماهه از مذاکرات صلح نتیجه دلخواه را بگیرد.

دیگر احتمالات!

طالبان در حالی سیاست جنگ-گفتگو را به پیش می‌برد که هرگونه موفقیت در مذاکرات صلح از یک طرف نیازمند یک آتش‌بس مشروط در هفته‌های آتی می‌باشد و از طرف دیگر به دلیل افزایش فعالیت‌های تروریستی داعش در افغانستان نوعی الزام به موفقیت پروسه صلح در بازه زمانی مشخص اهمیت می‌یابد.

نگرانی دیگر دیگر در مورد مذاکرات صلح فعالیت‌های ولو نا محسوس القاعده می‌باشد: اول اینکه القاعده در حال تقویت روابط خود با طالبان می‌باشد؛ ایمن الظواهری، رهبر القاعده، با طالبان گروه ملا اختر منصور بیعت کرده و وی نیز پذیرفته است و از طرفی ملا اختر منصور سراج الدین حقانی از افراد وابسته به القاعده را به عنوان یکی از معاونینش منصوب کرده است.

دوم اینکه طالبان به القاعده اجازه داده است دست کم سه کمپ آموزشی را در داخل افغانسان تأسیس و مدیریت کند.

پاکستان نیز مدعی است حملاتی که در خاک این کشور صورت می‌گیرد توسط شبه نظامیان مستقر در افغانستان طراحی می‌شود و این خود تلاش‌هایی که برای صلح در منطقه صورت می‌گیرد را تحت تأثیر خود قرار داده است.

توسعه‌های کلیدی!

در فاصله بین دور دوم وسوم گفتگوهای چهار جانبه صلح با نظارت آمریکا و چین طالبان پیشرفت‌های خوبی داشته است: این گروه در ولایات شمالی و جنوبی افغانستان در حال گسترش مناطق تحت کنترل خود می‌باشد؛ هم اکنون ۴۰ منطقه افغانستان تحت کنترل طالبان است و ۳۹ منطقه دیگر نیز در خطر سقوط به دست این گروه قرار دارد.

در ۲۴ جنوری سال جاری میلادی طالبان با برخی از قانونگزاران و اعضای جامعه مدنی افغانستان در پگواش قطر دیدار کردند. طالبان یک بار دیگر همچون گذشته بر خواسته‌های خود تأکید کردند: خروج رهبران طالبان از لیست سیاه تروریستی، برداشته شدن جایزه‌ها برای سر اعضای عالی رتبه طالبان و آزادی زندانیان طالب بخشی از شرایط طالبان برای شرکت در مذاکرات صلح با دولت افغانستان بود.

سخنگوی طالبان گفتگوهای پگواش را مثبت ارزیابی نمود در حالیکه هیچ نماینده از دولت در آن حضور نداشت.

شرط دیگر طالبان برای مشارکت در گفتگوهای صلح بازگشایی و به رسمیت شناختن دفتر سیاسی طالبان در قطر می‌باشد: طالبان می‌گویند دور چهارم گفتگوهای صلح چهار جانبه باید با حضور نمایندگان سیاسی از دفتر سیاسی آنها انجام شود.

طالبان در یک چرخش عجیب اعلام کرده‌اند که به صلح و تأسیس یک دولت اسلامی مستقل، فعالیت‌های اجتماعی، آزادی بیان، حقوق زنان در سایه فرامی اسلامی و ارزشها و منافع ملی افغانستان باور دارند؛ طالبان همچنین تأکید کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر استفاده شود و در قدرت دولت وحدت ملی را شریک نمی‌سازند.

در حالیکه میزان علاقه‌مندی چین در مذاکرات چهار جانبه صلح بیشتر از پیش شده است آمریکا اما تصمیم دارد که ماموریتش در افغانستان را بازبینی کند و نیروهای نظامی اش در این کشور را افزایش دهد.

با در نظر داشت شرایط موجود باید گفت که گفتگوهای چهار جانبه صلح همچون مسیری است که انتهای بسته دارد.

مذاکرات چهار جانبه صلح کوچه‌ای بن‌بست است!