«عضوگیری» داعش در افغانستان و پاکستان

آسوشیتدپرس نوشت:

افراط‌گراهای سرخورده از طالبان و سایر گروه‌های تروریستی، تحت‌تأثیر دستاوردهای گروه داعش و تبلیغات آنها قرار گرفته و پرچم سیاه رنگ این گروه را در مناطق مختلفی از افغانستان و پاکستان برافراشته‌اند. در پاکستان گروهی افراطی با انتشار یک فیلم از سر بریدن یک مرد، با داعش اعلام تبعیت کردند. در افغانستان حتی گزارش‌هایی مبنی‌بر بروز درگیری بین طالبان و شبه‌نظامیان داعش منتشر شده است.

با این حال تحلیلگران و مقامات می‌گویند، تعداد حامیان داعش در افغانستان و پاکستان اندک است و افراد به دلیل پیوندهای قومی و طرد شدن از سوی قوم‌ها، گرایش کمتری به داعش دارند. اما افزایش این تعداد هم هرچند اندک می‌تواند موجب بی‌ثباتی در این منطقه و پیچیده کردن تلاش‌های ناتو و آمریکا جهت خاتمه دادن به جنگ ١٣ ساله در افغانستان شود.

طالبان با داشتن ٢٠‌سال سابقه در مبارزه با دولت افغان و نیروهای بین‌المللی همچنان برجسته‌ترین گروه تروریستی است. اما به گفته یک دیپلمات، طالبان یک ایدئولوژی برجسته و نیروی نظامی جذاب ندارد و مسائل مورد نظر طالبان به نظر تاریخ گذشته می‌آیند و همین موضوع می‌تواند موجب برجستگی جذابیت داعش به‌ویژه برای جوانان افغانی و پاکستانی شود. گروه داعش یک سوم هر دو کشور عراق و سوریه را تحت کنترل گرفته و در آنها با اعلام خلافت، شدیدترین خوانش از قوانین دین را اجرا می‌کند. این گروه همزمان از تمام مسلمانان خواسته تا با آن بیعت کنند.

آگهی عضوگیری داعش در یکی از نشریات پاکستانی

در مقابل طالبان بر افغانستان و پاکستان تمرکز کرده و حتی برخی از رهبران آنها واکنش‌های مثبتی به پیشنهادات صلح از سوی دولت‌ها داده‌اند. در همین حال گزارش شده است در استان هلمند در جنوب افغانستان، ملاعبدالرئوف، فرمانده سابق طالبان به عضوگیری برای داعش می‌پردازد. همزمان در پاکستان با وجود تأکید دولت مبنی‌بر عدم حضور داعش در این کشور خود گروه داعش ادعا می‌کند حمایت بیش از ١٢‌هزار نفر را در شمال غرب این کشور جذب کرده است.

علاوه بر این براساس گزارشی که روزنامه پاکستانی انگلیسی زبان The News International منتشر کرد، گروه داعش در ویدیویی که در تاریخ ١٣ژانویه منتشر شد رسما تشکیل شاخه خراسان خود را اعلام کرد.

این شاخه البته اخیرا بیشتر در افغانستان و پاکستان فعال است اما در راهبرد داعش فعالیت گروه خراسان در ایران نیز مطرح شده است. در این ویدیو، شهیدالله شهید، سخنگوی سابق طالبان پاکستان با نام بردن برخی از فرماندهان داعش آنها را مسئول بخش‌هایی از افغانستان اعلام کرده و سعیدخان را به‌عنوان رهبر جدید شاخه خراسان اعلام کرد. برخی از مقامات دولتی افغانستان نیز در روزهای اخیر در گفت‌وگو با رسانه‌های افغان اعلام کردند که گروه داعش در برخی از استان‌های شرقی و جنوبی افغانستان فعال است.

این مقامات اعلام کردند که اعضای گروه داعش در این استان‌ها درحال حاضر با نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای طالبان در جنگ هستند. قاری یوسف احمدی، سخنگوی طالبان در پاسخ به این گزارش‌ها ایمیلی را به خبرگزاری اسلامی افغان ارسال و این گزارش‌ها را تکذیب و اعلام کرده است انتشار این گزارش‌ها بخشی از پروپاگاندای دولت افغانستان علیه طالبان است.

او برافراشته شدن پرچم سیاه داعش در برخی نواحی تحت کنترل طالبان را تکذیب و بر این نکته پافشاری کرده است که همه نیروهای طالبان تحت پرچم سفید جنبش طالبان می‌جنگند و هیچ درگیری میان اعضای طالبان وجود ندارد. به‌رغم این سخنان احمدی، گزارش‌های معتبری در این‌خصوص که برخی از اعضای طالبان پاکستان و طالبان افغانستان به گروه داعش پیوسته‌اند، منتشر شده است. بروز شکاف میان طالبان پاکستان دور از انتظار نبوده است چراکه این گروه اخیرا نیز به شدت تحت فشار قرار داشته و اختلافات داخلی در این گروه نیز بروز کرده است.

بنابراین طبیعی است که به دنبال منابع جدید مالی باشند. علاوه بر این داعش در ماه‌های اخیر توانسته گروه القاعده را که متحد اصلی طالبان پاکستان بوده است، تضعیف کند و خود جای القاعده را بگیرد. بنابراین ائتلاف طالبان پاکستان با داعش با توجه به شرایط فعلی محتمل است. از سوی دیگر طالبان پاکستان بسیار فرقه‌ای‌تر از طالبان افغانستان عمل می‌کند و دکترین ضدشیعی داعش برای طالبان پاکستان خوشایند‌تر است.

اگرچه وضع طالبان پاکستان به بدی طالبان افغانستان نیست اما آنها هم طی سال‌های اخیر از اختلاف داخلی آسیب فراوانی دیده‌اند. یکی از دلایل این اختلافات داخلی، غیبت بنیان‌گذار طالبان افغانستان است. ملا محمد عمر از ‌سال ٢٠٠١ میلادی همچنان در خفا زندگی می‌کند و هیچ خبری از او نیست. غیبت ملا محمد عمر موجب شده که فرماندهان نظامی طالبان افغانستان احساس قدرت بیشتری کنند و همین قدرت بیشتر به اختلافات داخلی انجامیده است.

رقابت البغدادی با ملا محمد عمر

از آنجایی‌که ملا محمد عمر در افغانستان خود را سرکرده امارت اسلامی افغانستان خوانده است، مسلما رقیبی برای ابوبکر البغدادی محسوب می‌شود. البته از لحاظ تئوریک رهبری امارت اسلامی به اعلام خلافت اسلامی تفاوت دارد اما در هر صورت ابوبکر البغدادی از هیچ کاری برای کنار زدن ملا محمد عمر فروگذار نخواهد کرد. علاوه‌بر این البغدادی همواره از ملا محمد عمر انتقاد کرده است و این انتقاد را می‌توان در شماره اخیر نشریه‌ای که داعش منتشر می‌کند، مشاهده کرد. از این منظر اعلام ائتلاف بخشی‌هایی از طالبان پاکستان و افغانستان با ابوبکر البغدادی می‌تواند ملا محمد عمر و جنبش او را تضعیف کند.