سکوت در برابر فاجعه یمن در سایه بحران سیاسی قطر

طی دوهفته گذشته بدون شک یکی از مسائلی که توجه رسانه های غرب آسیا و حتی جهان را به خود واداشته است، موضوع بحران سیاسی قطر و کشورهای عربی به رهبری عربستان است. بحرانی که به دلیل مواضع پادشاه قطر و سایر مقامات این کشور به وجود آمد. بعد از قطع ارتباط اولیه 4 کشور عربی و پیوستن برخی کشورهای دیگر عرب  به این اقدام، رسانه های منطقه ای و بین المللی به این موضوع پرداختند. این در حالی است که بحران دیگر منطقه، یعنی بحران روزافزون یمن، به تدریج مورد سکوت رسانه ای قرار گرفت، بحرانی که عربستان بیش از دوسال در آن درگیر است. یمن که در طول این زمان همواره هدف حمله مستمر ائتلاف عربی قرار گرفته است، در حال حاضر با سه بحران اساسی روبه رو است؛ قحطی، ناامنی و شیوع وبا.

اکنون وضعیت قحطی در یمن نشان دهنده یک شرایط استراتژیک است، به نحوی که یکی از بدترین بحران های قحطی و گرسنگی در این این کشور قرار دارد. این در حالی است که طی چند ماه گذشته وبا نیزدر یمن نزدیک به هزار قربانی داشته است آن هم در شرایطی که هزاران یمنی به دلیل محاصره مرزها از شرایط اولیه بهداشتی محروم هستند. در عین حال از زمان شروع جنگ یمن، بیش از 33 هزار نفر کشته یا زخمی شده اند، همچنین بمباران اهداف زیربنایی همچون پل ها، بنادر، نیروگاه ها و شبکه های برق و آبرسانی، زندگی مردم یمن را به وضعیتی اسفبار کشانده است.

در این میان آنچه قابل توجه است ادامه حملات هوایی عربستان به صنعا در سایه برجسته شدن بحران سیاسی قطر است. شاید یکی از دلائل این مسئله را بتوان در بازی رسانه ای عربستان یافت. بدون شک یکی از ابزارهای اصلی سیاست خارجی عربستان در منطقه، رسانه است. رسانه هایی همچون العربیه و الحدث، که با صرف میلیون ها دلار جزو پرمخاطب ترین رسانه ها در منطقه هستند و از اصلی ترین پیش برندگان سیاست های سعودی ها محسوب می شوند. شرکت روتانا نیز به عنوان بزرگترین شرکت رسانه ای جهان عرب و وابسته به ریاض، یکی دیگر از بازوان قدرتمند رسانه ای عربستان است. روزنامه های الشرق الاوسط و الحیاه نیز که میلیون ها مخاطب در جهان عرب دارند نیز در این دسته بندی قرار می‌گیرند.

در مجموع بیش از 700 رسانه وابسته به عربستان سعودی وجود دارد که سعی در جهت دهی افکار عمومی جهان عرب، در راستای منافع ریاض دارند یعنی تقدم  حاکمیت دیدگاه مورد نظر برارائه اطلاعات.  این مسئله به خوبی در واکنش به بحران یمن قابل مشاهده است، یعنی آنچه که از آن به عنوان تاکتیک نا برابر سازی یاد می شود. آنچه که امروز در یمن صورت می گیرد ویژگی های یک فاجعه انسانی را دارد، اما در سایه بحران روابط سیاسی قطر و عربستان قرار گرفته و علاوه بر جهت دهی های رسانه ای ، همسو با این بحران سیاسی، حملات هوایی عربستان به صنعا همچنان در سکوت رسانه ای ادامه می یابد.

همچنان نباید از برخی اخبار  بین المللی به بحران یمن تا پیش از این جریان غافل شد. از جمله ارائه گزارش هایی در رابطه با قحطی و شیوع وبا از جانب سازمانهایی همچون فائو و یونیسف نشان دهنده میزان فاجعه در یمن بود. این مسئله به حدی بود که حتی مارک وارنر، سناتور دموکرات آمریکایی، از افزایش تلفات انسانی در بحران یمن ابراز نگرانی کرده و عربستان را مسئول مستقیم این تلفات دانسته بود. بنابراین هرگونه انتشار خبر در مورد فجایع یمن ، وجهه عربستان در منطقه و جهان را خدشه دار می کند.

به طور‌کلی می‌توان برای عملکرد عربستان در واکنش به  دو محور قطر و یمن  به تعامل قدرت و رسانه توجه کرد. به عبارتی عربستان به عنوان تولید کننده محتوای رسانه‌های قدرتمند ، پیشبرنده اهداف خود در افکار عمومی منطقه است. در واقع رسانه های عربستان و کشورهای همسو همچون امارات، با هدف تامین منافع خود دست به جهت دهی افکار عمومی در ارتباط با بحران منطقه زده اند، یعنی در اولویت قرار دادن قطع ارتباط کشورهای عربی با قطر و تبعات آن از یکسو واز سوی دیگر  قرار گرفتن بحران استراتژیک یمن  در موضع پیرامونی. همین مسئله زمینه را به راحتی برای کشوری همچون عربستان فراهم می کند تا در سکوت رسانه ای حملات خود را به صنعا، تعز و سایر استان های یمن ادامه دهد.