داعش در افغانستان؛ تهدید یا توطئه؟

جنرال جان کمپبل؛ فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان می گوید که بر اساس گزارش های رسیده، گروه داعش در حال جذب سرباز برای تقویت نیروی خود در افغانستان و پاکستان است.

این مقام نظامی ناتو گفته، گزارش هایی وجود دارد که برخی ها در افغانستان و پاکستان به گونه علنی شبنامه پخش کرده و تلاش می کنند تا افراد جدید را به صفوف داعش جذب کنند.

جان کمپبل در گفتگو با “آرمی تایمز” گفته است: ما این موضوع را به گونه دقیق بررسی می کنیم؛ تا از صحت موضوع اطمینان حاصل کنیم.

او گفته گروهی که در شرق میانه به نام داعش از آن یاد می شود، هیچ پیامی ندارد که در میان مردم افغانستان تاثیرگذار باشد.

به تازگی گزارش هایی از ولایت های غزنی، پکتیکا، زابل، سرپل، هلمند و فراه وجود دارد که افراد وابسته به این گروه، با پرچم های سیاه در این مناطق دیده شده اند.

با این وجود خبرها در زمینه نفوذ داعش در افغانستان، هنوز ضد و نقیض است و مقام های امنیتی افغانستان سعی می کنند در این زمینه محتاطانه موضع گیری کنند.

در این میان، چیزی که بیش از حضور واقعی داعش در افغانستان نگران کننده است، آسیب ها و تبعات روانی انتشار این گزارش ها برای جامعه و مردم افغانستان است.

نیروهای امنیتی کشور به تازگی در آغاز سال ۲۰۱۵ میلادی مسؤولیت تامین امنیت سراسر کشور را از نیروهای خارجی تحویل گرفته اند و این امر به باور ناظران، نیازمند یک حمایت نیرومند و مستمر اجتماعی از آنها است؛ تا بتوانند ادامه این راه خطیر و دشوارگذار را به تنهایی پی بگیرند.

با این حال، انتشار گزارش هایی مبنی بر حضور و نفوذ داعش در افغانستان، چیزی نیست که به این هدف

کمکی بکند.

حتی اگر این خبر واقعیت نیز نداشته باشد به لحاظ روانی، تاثیرات منفی و مخرب خود را روی نیروهای امنیتی و نگاه مردم افغانستان به آينده خواهد گذاشت.

سکوت دولت در این زمینه و یا بعضا رد و انکار این گزارش ها هم چیزی از حجم نگرانی ها نکاسته است؛ به ویژه وقتی مقام های رسمی محلی، خود اذعان می کنند که چنین خبرهایی درست است و نفوذ داعش در جنوب یک واقعیت عینی و یک تهدید جدی است.

پیش از این هم باربار گزارش های مشابهی منتشر شده بود؛ اما از آنجا که به صورت رسمی از سوی مقام های محلی تایید نمی شد، در حد یک توطئه و اهرمی برای جنگ روانی عوامل خارجی علیه دولت، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان قلمداد می شد؛ اما این بار تصور می شود، چیزی وجود دارد که حتی مقام های محلی ولایت های جنوبی نیز نتوانسته اند آن را انکار کنند.

داعش اگرچه در اصول با طالبان مشکل دارد. مشکل اصولی داعش با طالبان در افغانستان و پاکستان، تفاوت قرائت های این دو از خلافت و امارت است.

طالبان معتقد به تاسیس امارت اسلامی اند و داعش، مدعی خلافت اسلامی است. امیر و خلیفه نیز در هردو سو، دو فرد متفاوت اند. این مسایل هیچگاه زمینه آشتی سازمانی داعش و طالبان را به رغم ایدئولوژی و دشمنان مشترکی که برای خود تعریف می کنند فراهم نخواهد کرد.

با این حال، نمی توان انکار کرد که برخی از عناصر سابق طالبان از سیاست های این گروه، زده شده و از دیرباز به اینسو در تلاش هستند؛ تا با رویه و رویکردی جدید وارد عرصه شوند و به سرعت از زمینه های اجتماعی و فرهنگی که برای رشد و توسعه تروریزم در مناطقی از افغانستان وجود دارد برای رسیدن به این هدف، بهره ببرند.

بقایا و بازماندگان شبکه در حال اضمحلال القاعده نیز بخشی دیگر از این نیرو را تامین می کنند.

از جانب دیگر، پاکستان اکنون به صورت همه جانبه تحت فشار است؛ تا مبارزه ای جدی و بی امان را علیه طالبان در افغانستان و پاکستان آغاز کند و این در حالی است که برای این کشور، کنار گذاشتن اهرمی پرقدرت و تاثیرگذار مانند تروریزم برای رسیدن به مقاصد خود نیز دشوار است؛ به همین دلایل، کارشناسان پیش بینی می کنند که ظهور نسخه ای بدلی و نه لزوما واقعی از داعش یا چیزی شبیه آن در بخش هایی از افغانستان به وسیله حامیان دیرینه تروریزم منطقه ای و عناصر ناراضی طالبان و بقایای القاعده، بعید نیست.