توافق آشکار، توطئه‌ پنهان؟

  • انتشار: ۴ جدی ۱۳۹۳
  • سرویس: دسته بندی نشده
  • نویسنده: عبدالعلی رضایی
  • شناسه مطلب: 2218

فرماندهان نظامی افغانستان و پاکستان توافق کرده اند که با هماهنگی دوجانبه، در صورت لزوم پایگاه های طالبان در مناطق مرزی همدیگر را هدف قرار دهند.
این توافق، در اسلام آباد میان راحیل شریف؛ فرمانده ارتش آن کشور و جنرال شیر محمد کریمی؛ رئیس ستاد ارتش افغانستان صورت گرفته است.

توافق جدید در حضور جنرال امریکایی جان کمپل؛ فرمانده کل نیروهای ناتو در افغانستان انجام شده است.
کمپل، از توافق جدید افغانستان و پاکستان برای مقابله با طالبان استقبال کرده است.

دو روز پیش، جنرال عبدالرازق؛ فرمانده پولیس قندهار گفت به نیروهای زیر فرمانش دستور داده که شورشیان طالبان را در داخل خاک پاکستان هدف قرار دهند.
این نخستین بار بود که یک فرمانده پولیس افعانستان، از نیروهای تحت امرش می‌خواست که شورشیان را در داخل خاک پاکستان هدف قرار دهند.
مقام های افغانستان، تاکنون بارها از پناه گرفتن نیروهای طالبان در خاک پاکستان برای حمله به افغانستان انتقاد کرده اند.

پیش از این نیز گزارش های ضد و نقیضی در زمینه توافق سه جانبه افغانستان، امریکا و پاکستان در زمینه مبارزه مشترک با تروریزم در دو سوی مرز، منتشر شده بود؛ گزارش هایی که اسلام آباد بر آن اصرار می ورزید و کابل آشکارا آن را انکار می کرد.

همین اصرار و انکار دوطرف پاکستان و افغانستان بود که بدبینی و سوء ظن ناظران نسبت به ماهیت و اهداف این توافق را نیز افزایش داد.
شماری از تحلیلگران و همچنین برخی از اعضای شورای ملی، صریحا هشدار دادند که چراغ سبز و ابراز تمایل پاکستان به توافق بر سر راه اندازی عملیات مشترک یا مستقل با هماهنگی همدیگر در دو سوی مرز، یک توطئه تازه از سوی پاکستان در برابر افغانستان است.

این بی اعتمادی و سوء ظن البته به صورت آنی ایجاد نشده است؛ بلکه ریشه های نیرومندی در تاریخ روابط سیاسی و همکاری های امنیتی دو کشور همسایه دارد.
پاکستان، هیچگاه در زمینه همکاری در تامین امنیت افغانستان و منطقه، مبارزه با تروریزم و کمک به بهبود و افزایش ضریب ایمنی آمد و شدهای مرزی، شریک صادق و قابل اطمینانی نبوده است.

افغانستان بارها به تلویح و تصریح تلاش کرده است این پیام را به اطلاع پاکستان برساند که تروریزم، دشمن و تهدیدی مشترک برای دو کشور است و امنیت و ثبات در افغانستان، به سود امنیت و ثبات در پاکستان نیز هست؛ اما همسایه جنوبی به رغم لبخندهای دیپلماتیک و قول و قرارهای به ظاهر مستحکم و مساعد، هرگز بر تعهدات خود در این خصوص، پایدار و وفادار نبوده است.

رویداد خونین اخیر در پیشاور که طی آن، گروهی از شبه نظامیان وابسته به طالبان پاکستان، یک مکتب وابسته به ارتش را آماج قرار دادند و بیش از ۱۴۰ نفر را کشتند، انتظار می رفت این رویه همیشگی بزرگترین حامی تروریزم را از بنیاد دستخوش تغییر کند.

خوش بینی های اولیه از سوی صاحب نظران در زمینه توافق اسلام آباد، کابل و واشنگتن بر انجام عملیات مشترک و هماهنگ شده در دو سوی سرحد بر علیه اهداف تروریستی نیز ناشی از همین انتظار به تغییر در رویکرد پاکستان بود.

در این میان، اما به نظر می رسد دیوار بی اعتمادی میان دو کشور افغانستان و پاکستان به اندازه ای بلند است که تصور نمی شود با این توافق نیز بتوان آن را از میان برداشت و بنای یک همکاری واقعی و صادقانه را گذاشت.

تحلیلگران مسایل امنیتی افغانستان معتقد اند که اگرچه مبارزه واقعی با تروریزم در افغانستان و پاکستان، نیازمند شکل گیری چنین توافقی هست و پاکستان سال ها پیش، یعنی قبل از آنکه فاجعه ای به بزرگی رویداد پیشاور، آن کشور را در شوک و شگفتی و اندوه فروبرد باید به این نیاز پی می برد و به فراهم کردن زمینه های آن، مبادرت می ورزید، با این حال، هنوز اطمینان لازم در خصوص صداقت پاکستان در این تعهد و توافق تازه، ایجاد نشده است.

به باور آنها، سه مساله مهم، آینده این توافق را با چالش مواجه می سازد: یکی اهداف توسعه طلبانه و سلطه جویانه پاکستان است که بر پایه استراتژی هژمونیک آی اس آی و ارتش آن کشور طراحی شده و هدف از آن، تبدیل افغانستان به عمق استراتژیک اسلام آباد در منطقه به کمک نیروهای بومی و قومی است.

مساله دوم، نقش امریکا در این توافق سه جانبه است. انتظار افغانستان این است که امریکا به مثابه همپیمان و متحد استراتژیک کابل، در عملیاتی شدن این تعهد، جانب افغانستان را بگیرد و پاکستان را به هدف پذیرش مسؤولیت های بیشتر، تحت فشار قرار دهد؛ اما اینکه آیا در عمل نیز این انتظار برآورده می شود یاخیر، پرسشی نیازمند زمان است.

نکته سوم، توانمندی مستقلانه نیروهای امنیتی افغانستان در آماج قرار دادن مراکز تروریزم در آنسوی دیورند است؛ نیروهایی که نه به تجهیزات سنگین و سلاح های دوربرد دسترسی دارند و نه از پشتوانه نیرومند و مطمئن هوایی برخوردار اند.

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟