امریکا در جستجوی منافع در افغانستان

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، پس از هفته ها انتظار، استراتژی جدید خود در افغانستان را ارائه نمود.

رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود در پنتاگون گفت که کمک آمریکا به افغانستان نامحدود و مانند چک سفید امضا نیست. وی تاکید کرد که همانند مردم آمریکا از طولانی شدن جنگ افغانستان مایوس و ناامید شده است.

با این وصف، رئیس جمهور آمریکا از اعزام نیروی نظامی بیشتری به افغانستان استقبال کرده و گفت که اختیارات نظامیان امریکایی مستقر در افغانستان را افزایش داده و به آنان دست باز می دهد تا تروریست ها را هدف قرار دهند.

ترامپ همچنین گفت که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان موجب خواهد شد تا با ایجاد خلا قدرت در افغانستان، گروههای تروریستی این خلا را پر کرده و این کشور بار دیگر پناهگاه تروریستها شود. وی مدعی شده است که خروج سریع نیروهای امریکایی از عراق موجب ظهور داعش شده است و اتفاق مشابهی نباید در افغانستان بیفتد.

این اظهارات ترامپ در حالی صورت گرفته است که وی در تبلیغات انتخاباتی خود مکررا اعلام کرده بود که امریکا باید به سرعت نیروهای خود را از افغانستان خارج نماید.

اعلام استراتژی جدید امریکا در افغانستان بلافاصله پس از انتشار، با واکنش های متضادی در داخل امریکا و همچنین در افغانستان مواجه شد.

جمعی از سناتورهای آمریکا، با انتقاد شدید از راهبرد جدید اعلام شده، ترامپ را به بی برنامگی در رابطه با افغانستان متهم کردند. سناتور کریس مورفی با انتقاد از ترامپ گفته است: تنها راهبردی که امشب اعلام شد این بود که دیگر قرار نیست راهبردی اعلام ‏شود.

طالبان هم در واکنش به  راهبرد جدید آمریکا در افغانستان گفته اند که تا خروج آخرین سرباز آمریکایی از افغانستان خواهند جنگید.

در این میان، محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، با استقبال از استراتژی اعلام شده، گفته است که استراتژی جدید، توان نیروهای امنیتی افغانستان را افزایش خواهد داد.

برخی از نمایندگان پارلمان افغانستان نیز گفته اند که این استراتژی، نمی تواند مشکلات موجود افغانستان و منطقه را حل کند و ترامپ نتوانسته است به راهکاری مناسب برای حل بحران افغانستان دست یابد.

به نظر می رسد که بر اساس استراتژی جدید، واگذاری جنگ افغانستان به شرکت های خصوصی که سخت مورد انتقاد مردم افغانستان قرار گرفته بود منتفی است. اما در عین حال، نشانه های روشنی از مبارزه جدی آمریکا با تروریزم نیز در این استراتژی دیده نمی شود.

استراتژی جدید اعلام شده از سوی آمریکا بر شش محور اصلی استوار است.

1-  افزایش نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان

ترامپ تاکید کرده است که باید نیروهای نظامی بیشتری از آمریکا به افغانستان اعزام شود. وی تعداد این نظامی ها را مشخص نکرده است، اما برخی منابع گفته اند که قرار است حداقل چهار هزار نظامی جدید به 8800 نظامی پیشین آمریکا در افغانستان اضافه شود.

2- فشار به پاکستان

آمریکا برای اولین بار به نقش پاکستان در تقویت و حمایت از گروههای تروریستی نوجه نشان داده و با لحنی تحدید آمیز به پاکستان هشدار داده و گفته است که واشنگتن دیگر تحمل نخواهد کرد که اسلام آباد مناطق امن برای افراط گرایان فراهم آورد.

آمریکا در اولین مرحله از تحت فشار قرار دادن پلکستان از نقش موثر هند (رقیب دیرینه پاکستان) در تامین ثبات در افغانستان سخن گفته است

3-  مذاکره با طالبان

ترامپ اظهار داشته که آمریکا آماده است با بخشی از طالبان به توافقی سیاسی برسد. این بخش از استراتژی جدید آمریکا، شاید جدیدترین تصمیم امریکایی ها در خصوص افغانستان تلقی شود. به نظر می رسد که ترامپ تلاش دارد تا طالبان را یک گروه سیاسی مخالف حکومت نشان دهد و هدف گیری اصلی خود را متوجه گروههایی همچون داعش و شبکه حقانی سازد.

4-  افزایش مشارکت نیروهای امریکایی در عملیات های نظامی

در استراتژی جدید تاکید شده که نیروهای آمریکایی در عین حال که به تقویت توان رزمی نیروهای امنیتی افغانستان کمک میکنند، حملات هوایی بیشتری علیه تروریست ها انجام خواهند داد.

5-  عدم تعهد آمریکا نسبت به بهبود وضعیت حکومت افغانستان

ترامپ تاکید کرده است که کشورش هیچ تعهدی به نهادینه شدن دموکراسی در افغانستان ندارد و مسائلی همچون فساد اداری، نا امنی، تولید مواد مخدر و … مشکلات داخلی افغانستان که ارتباطی با آمریکا ندارد.

6- حضور نا محدود در افغانستان

استراتژی جدید آمریکا نکته مهم دیگری دارد و آن این است که زمان بندی ای برای خروج آنها از افغانستان وجود ندارد و این کشور تا هر زمان که علاقمند باشد، در افغانستان خواهد ماند.

موارد شش گانه فوق که مهمترین فرازهای استراتژی جدید آمریکاست، در برخی موارد با آنچه که آمریکا طی شانزده سال  گذشته شعار آن را می داده است، مغایرت های اساسی دارد.

آمریکا در ابتدای اشغال افغانستان، طالبان را شریک القاعده دانسته و این گروه را، در زمره گروههای تروریستی معرفی می کرد. ابراز تمایل آمریکا به مذاکره با طالبان نشانگر تغییرات واضح در سیاست های آمریکا در افغانستان است. شاید ارتباط های ایجاد شده میان شاخه هایی از طالبان با رقبای آمریکا در افغانستان (همچون چین و روسیه و بنابر برخی گفته ها جمهوری اسلامی ایران) این کشور را به این سمت سوق داده باشد که از طریق نزدیک شدن به طالبان، از پیشروی های مهم سیاسی روسیه و چین و جمهوری اسلامی ایران پیشگیری نماید.

اما این رویکرد، کاملا در تضاد با عملکرد یک و نیم دهه گذشته است. طی شانزده سال پیشین، طالبان همواره یک گروه تروریستی شمرده می شده اند که آمریکا و ناتو خود را موظف به نابودی آن می دانسته اند. این تغییر رویکرد، نشانگر این است که آمریکا هیچ وقت به دنبال مبارزه با تروریزم نبوده و صرفا به دنیال تامین منافع خود می باشد. حال اگر این منافع از طریق تعامل با یک گروه تروریستی تامین شود هم، آمریکا به اسانی با پا گذاشتن بر تمام شعارهای خود، به راحتی با گروههای تروریستی توافق خواهد کرد.

مورد دیگری که در تعارض عملکرد سابق آمریکا با استراتژی جدید است، تعهد این کشور به بهبود وضعیت امنیتی و ساختار اداری و حکومتی در افغانستان است.

از آغازین روزهای حضور آمریکا در افغانستان تا کنون، همواره مقامات آمریکایی مدعی بوده اند که مبارزه با تروریزم، مبارزه با کشت و تولید مواد مخدر و کمک به ایجاد ساختارهای یک حکومت مرکزی قدرتمند و نیز ریشه کنی فساد، از اولویت های کاری آمریکا در افغانستان است. اما در استراتژی جدید به وضوح این نکته دیده می شود که آمریکا همه تعهدات خود را به فراموشی سپرده و بنا دارد افغانستان را با دریایی از مشکلاتی که خود به این کشور هدیه کرده تنها بگذارد.

این رویکرد نیز بدین معناست که تمام شعارهای شانزده سال گذشته مبنی بر کمک به مردم افغانستان و مبارزه با تروریسم و مبارزه قاچاق مواد مخدر دروغ بوده و فقط تامین منافع آمریکاست که اهمیت دارد.

سید  احمد موسوی مبلغ